Page 27 - FarmaNed 33

Viral ve bakteriyel enfeksiyonların tedavileri farklı Õ Subakut tonsilit: 1 ay ile 3 ay arasında devam eden tonsi-
Hasta hikayesi ve fizik muayene bulguları hastaya bakıldığı za- litlere denir. Bu duruma genelde viral enfeksiyonlar neden
man tonsilit tanısının konulmasında genellikle yeterli olur. Enfek- olur. Burada da tedavi yine viral enfeksiyonlardaki gibi de-
siyonun viral mi bakteriyel mi oluşu ise alınan sürüntü örnekle- vam eder.
rinden ve yapılan testlerden sonra belirlenebilir. Õ Kronik tonsilit: Bir çocuk ya da erişkinde 1 yılda 7 defa veya
3 yıl boyunca her sene 5 defa tonsilit oluşuyorsa artık kronik
Bademcik enfeksiyonunda bakteri kaynaklı bir durumdan şüphe- hale gelmiş demektir. Kronik tonsilitin akut ataklarında yine
leniliyorsa, streptokok bakterisinin varlığına bakılır. Beta mikrobu akut tonsilitteki gibi tedavi uygulanır. Bakteriyel veya viral
olarak bilinen, streptokok cinsi bakteriler bademciklere yerleşe- kaynaklı oluşuna göre kullanılan ilaçlar değişebilir ama çok
rek tekrarlayan tonsilite yol açabilir. Bademciklerden alınan sü- sık geçirilmesi vücuttaki diğer mekanizmaların bozulmasına
rüntüler ile yapılan hızlı testler ve boğaz kültürüyle bu kolayca yol açabilir.
belirlenebilir.
Bakteriyel kaynaklı kronik tonsilit beta streptokok bakterisinin
Bu testlerle beraber hastanın kan değerlerinde bakılan kriterler de bademciğe yerleşmesi sonucu meydana gelir. Hastanın uyku-
bakteriyel enfeksiyon lehine yönlendirebilir. CRP değeri kandaki suzluk, stres, yorgunluk gibi çeşitli sebeplerle bağışıklık sistemi-
enfeksiyon değerini gösterdiği için teşhis konusunda önemlidir. nin zayıfladığı zamanlarda ya da hasta soğuğa maruz kaldığında
Lökosit ve nötrofil değerlerinin yükselmesi, lenfosit değerlerinin ve ağız florası bozulmaya başladığında bakteri aktif hale gelebilir.
ise azalması bakteriyel enfeksiyonu düşündürür. Bakteriyel en- Böylece kronik tonsilit alevlenme şeklinde kendini gösterir.
feksiyonlardan kaynaklanan bademcik iltihabında vakit kaybet- Çocukluğunda hiç bademcik enfeksiyonu geçirmemiş bir erişkin
meden antibiyotik tedavisine başlanır. belli bir yaştan sonra çok sık tonsilit atakları geçirmeye başlayabi-
Bakteriyel tonsilitte antibiyotiklerin yanında ağrı kesici ve ateş dü- lir. Bu, bakterinin bademciklere yerleşmesi ve bağışıklık sistemi-
şürücü ilaçlar, boğazı rahatlatan pastiller ve bağışıklık sistemini nin zayıflamasıyla ilişkidir.
güçlendirmek için C vitamini destekleri de verilebilir. Bademcik enfeksiyonları çocuklarda daha sık görülür. Çocukların
Viral enfeksiyonlarda ise boğazdan alınan sürüntülerle yapılan hijyen kurallarına tam uymamaları, ellerini sık sık ağızlarına götür-
hızlı testler ve daha detaylı incelemelerin yapıldığı boğaz kül- meleri genel olarak üst solunum yolu enfeksiyonlarının çocuklar-
türü testleri negatif çıkabilir. Viral enfeksiyonlarda yine kan de- da erişkinlere göre daha sık görülmesine neden olur. 12- 13 yaş-
ğerlerinde CRP ve lökosit yükselebilir; fakat nötrofiller düşmeye, ların üzerine çıkıldıkça bu hastalıkların görülme sıklığı azalabilir.
lenfositler ise yükselmeye başlar. Bu kriterler enfeksiyonun viral Bazı tonsilitlerde cerrahi tedavi gerekiyor
olduğunu gösterir ve tedavi buna göre düzenlenir.
Özellikle streptokok bakterisinin yol açtığı kronik tonsilit, akut ro-
Ayrıca monospot adı verilen Epstein-Barr virüsünün varlığına ba- matizmal ateş denilen kronik başka bir hastalığa neden olabilir.
kılan özellikli bir test de vardır. Adenovirüs ve CMV gibi virüsler Bu da kalp ve kalp kapakçığına zarar veren, böbrek yetmezliğine
de yine tonsilite sebep olabilir. Viral enfeksiyolarda tedavi, erişkin sebep olabilen bir hastalıktır. Bütün bu hastalıkları da önleyebil-
ve çocuklara verilen ilaçlar değişmekle birlikte, destek tedavisi mek adına hastanın genel hayat kalitesini artırmak için bademcik
adı verilen ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar, bağışıklık sistemini operasyonu düşünülmelidir.
destekleyen vitamin ve mineraller, boğazda oluşan ağrıları ra- Ayrıca genellikle çocuklarda görülen, ateşin sık sık yükseldiği ve
hatlatmak için pastiller ve spreylerden oluşur. Antibiyotik tedavisi nedeni bilinmeyen ateş tablosunda da bademcikler alınabilir.
uygulanmaz. Bazen yutma güçlüğü o kadar fazla olur ki hastalar Yüksek ateşin nedeni bademcik olarak düşünülebilir. Bademcik-
ilaçları yutamadıkları için ilaçlar serumla damardan veya kastan lerde bulgu olarak bir sorun olmaz ama çocuğa yapılan çeşitli
enjeksiyon olarak verilebilir. testlerde CRP gibi değerler yüksek çıkar.
Bademcik enfeksiyonuna bağlı olarak bazen bademcikler aşırı bir
Tonsilitin 3 tipi bulunuyor
şekilde büyür. Hastada yutma zorluğu ya da ateş yapmaz ama
Tonsilitin görülme sıklığına göre 3 tipi vardır: hastanın nefes yolunu kapatabilir. Bu duruma öpüşen bademcik
Õ Akut tonsilit: İlaçla tedavinin başlamasının ardından 3-4 denir. Öpüşen bademcik erişkin ve çocuk apnesini tetikler. Hasta
gün süren ateş ve ağrı devam edebilir. Akut tonsilitin topar- kaliteli uyku uyuyamaz ve horlamaları artar. Bu tür durumlarda da
lanma evresi 1 hafta hatta 2 haftaya kadar sürebilir. yine bademciklerin alınması gerekebilir.

25
2022 / KIŞ 25