Page 43 - FarmaNed 33

Yanlış: MS hastaları egzersizden kaçınmalı, çok Yanlış: MS hastalarının Covid-19’a yakalanma riski çok
yorulmamalıdır. yüksektir.

Doğru: MS’li bireyler kendini herkesten daha yor- Doğru: MS’in bağışıklık sisteminin yetersiz çalış-
gun hissedebilirler. Ancak bu yorgunlukla başa ması sonucu ortaya çıkan bir hastalık olduğu ve
çıkmanın tek yolu mümkün olduğunca egzersiz bu nedenle MS hastalarının Covid-19’a yakalanma
yapmak ve hareketli olmaktır. Hareketsizlik MS’li riskinin çok yüksek olduğu düşüncesi doğru değil.
bireyleri herkeste olduğundan daha çok etkiler. Aksine, MS bağışıklık sisteminin fazla ve düzensiz
Özellikle yürüme güçlüğü olan hastalarımıza hare- çalışması sonucu ortaya çıkar. MS’li bireylerin Co-
ketsiz kalmamalarını, düzenli yürüyüş ve egzersiz vid-19’a yakalanma riski; maske, hijyen ve mesafe
yapmalarını öneriyoruz. kurallarına dikkat ettikleri sürece toplumdan farklı
değildir. Yalnızca atak nedeniyle yüksek doz korti-
zon aldıkları günlerde ve bağışıklık sistemini baskı-
Yanlış: MS tedavisi ömür boyu sürer, tedaviyi kesmek
mümkün değildir. layan tedavi alanlarda bu kurallara daha çok dikkat
edilmesi gerekir.
Doğru: MS, hastaların yüzde 85’inde 20-40 yaş
arası genç erişkinlik döneminde ortaya çıkar. Bu Yanlış: MS hastaları güneşe çıkmamalıdır.
yaşlar bağışıklık yanıtlarının en yüksek olduğu yaş-
lardır. Kişiler yaşlandıkça hastalığın aktivitesi yavaş-
lar, hatta kaybolabilir. Genellikle 50-55 yaşından Doğru: En sık duyulan yanlış inanış bu diyebiliriz.
sonra uzun süredir hastalık aktivitesi belirtisi gös- Yapılan çalışmalar, hastalığın oluşum sürecinde
termeyen, bir başka deyişle stabilleşen hastalarda genetik özelliklerin yanı sıra D vitamini eksikliğinin
tedaviyi kesip izliyoruz. Bazen hastalık tekrar ak- de önemini ortaya koymuştur. En sağlıklı D vitamini
tifleşebiliyor, o zaman tekrar ilaca başlamak gere- kaynağı da güneştir. Güneş MS hastalarını olumsuz
kebiliyor. Tedavi penceresi kapanan hastalarda da etkilemez. Yaz aylarında güneş ışınlarının dik geldi-
artık ilacın bir fayda sağlamadığını gözlemlediği- ği öğlen saatlerinde kol ve bacaklara güneş kremi
mizde bağışıklık sistemi üzerine etkili ilaçları son- sürmeden 20-30 dakikalık güneş ışığı almak D vi-
landırıyoruz. tamini depolarını doldurma açısından önerdiğimiz
bir durumdur.

Yanlış: MS hastaları pandemi süresince MS ilaçlarına ara
vermelidir. Yanlış: MS’de erken dönemde tanı konulamaz ve ileride
mutlaka tekerlekli sandalyaye bağımlı hale gelir.
Doğru: MS tedavisinin özellikle hastalığın erken
dönemlerinde aralıksız sürdürülmesi, ilerdeki yıl- Doğru: MS, kişiden kişiye değişken belirti ve bul-
larda oluşabilecek özürlülüğü engellemek açısın- gularla başlayabilir. Bu belirtiler hastalığın başlangıç
dan çok önemlidir. Pandemi süresince tedavileri- dönemlerinde kendiliğinden de düzelebildiği için
nin aksatmadan sürdürülebilmesi için ilaç raporları hastaların hekime başvurması ve tanı alması geci-
uzatılmış ve hastalar ilaçlarını sorunsuz almışlardır. kebilmektedir. Son yıllarda MS tanı ve tedavisinde
Yalnızca hastanede damar yolundan uygulanan, gerçekten çok hızlı gelişmeler yaşandı. Yakınması
bağışıklık sistemini baskılayan bazı tedavilerin uy- ilk ortaya çıktığında doktora başvuran hastalara
gulama aralıkları açılarak hastaların pandemiden hastalığın en başında tanı koyabiliyoruz. Ataklı se-
olumsuz etkilenmemesine çalışılmıştır. MS ilaç- yirli MS hastalarında miyelin yıkımı ve akson ha-
larını düzenli kullanan hastalarımızın Covid-19’a sarına neden olan inflamasyonu erken dönemde
yakalansalar da obezite, diyabet, hipertansiyon ve kontrol altına alabiliyoruz. Böylelikle eskiye oranla
benzeri başka kronik hastalıkları olmadığı sürece özürlülük oranlarında ciddi azalma oldu. Artık po-
hastalıklarına ya da ilaçlarına bağlı özel bir sorun likliniklerimizde tekerlekli sandalyeye bağımlı has-
yaşamadıklarını gözlemledik. tamız gerçekten çok az.

2022 / KIŞ 4141