Page 13 - farmaNed 39
P. 13

HERKES İÇİN SAĞLIK                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              HERKES İÇİN SAĞLIK






          Sigarayı bırakmanın adımlarını eksiksiz uygulayın      Tekrarlama tehlikesine karşı alınabilecek önlemler                                                                       Tekrarlama tehlikesine karşı alınabilecek önlemler      Sigarayı bırakmanın adımlarını eksiksiz uygulayın

 SİGARAYI BIRAKMAK    Bilişsel yöntemler;                        1.     Hasta, kayma belirtilerini tanımlamalı, bu belirtiler olduğunda ne                                               Hasta, kayma belirtilerini tanımlamalı, bu belirtiler olduğunda ne   yapacağının planını çizmelidir.  1.       Sigarayı tetikleyen davranış modelleri belirlenmeli ve bu davra-  Bilişsel yöntemler;  SİGARAYI BIRAKMAK
                                                                    yapacağının planını çizmelidir.
              Sigarayı tetikleyen davranış modelleri belirlenmeli ve bu davra-
             nış modelleri azaltılmalı                           2.   Hasta, kendisinde kaymaya yol açacak yüksek riskli durumları                                                     belirlemeli ve her yönle ilgili de bir baş etme yolu belirlemelidir.   2.    Hasta, kendisinde kaymaya yol açacak yüksek riskli durumları   nış modelleri azaltılmalı
                                                                    belirlemeli ve her yönle ilgili de bir baş etme yolu belirlemelidir.
 İMKANSIZ DEĞİL!     Hastada oluşan otomatik düşünceler belirlenmeli  3.   Kişiler arası ilişkilerinin düzenlenmesi sağlanmalıdır. Kişi sınırlarını                                    çizmeli, bazen hayır diyebilmeyi öğrenmelidir.  3.    Kişiler arası ilişkilerinin düzenlenmesi sağlanmalıdır. Kişi sınırlarını       Hastada oluşan otomatik düşünceler belirlenmeli      Kişinin yanlı düşünceleri belirlenmeli  İMKANSIZ DEĞİL!
              Kişinin yanlı düşünceleri belirlenmeli
                                                                    çizmeli, bazen hayır diyebilmeyi öğrenmelidir.
              Kişinin iç sesi yönlendirilmeli                    4.   Duygularını fark etmeli ,ve davranışlarını yönlendirmeyi ve de-                                                     4.    Duygularını fark etmeli ,ve davranışlarını yönlendirmeyi ve de-      Kişinin iç sesi yönlendirilmeli
              Odaklanması  sağlanmalı,  dikkati  sigara  içmediği  dönemdeki   netlemeyi öğrenmelidir.                                                                                 netlemeyi öğrenmelidir.                                      Odaklanması  sağlanmalı,  dikkati  sigara  içmediği  dönemdeki
 Dr. Yalçın Kahya  faydalara yönlendirilmeli                     5.   Kişi, sigara içme isteğini fark etmeli ve bu içme davranışını kont-                                                 5.    Kişi, sigara içme isteğini fark etmeli ve bu içme davranışını kont-  faydalara yönlendirilmeli                                                                              Dr. Yalçın Kahya
 Memorial Antalya Hastanesi      Sigara ile ilgili olumlu ve olumsuz düşüncelerin yeri değiştirilmeli  rol etmek için alıştırmalar yapmalıdır.                                         rol etmek için alıştırmalar yapmalıdır.                      Sigara ile ilgili olumlu ve olumsuz düşüncelerin yeri değiştirilmeli                                                    Memorial Antalya Hastanesi
 Psikiyatri Uzmanı                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          Psikiyatri Uzmanı
              Kişi kendini görüntülemeli, kim olmak istediğini ve nasıl görün-  6.   Kişi bireysel hatalarını fark etmeli ve bu bilişsel hataların düzeltil-                              6.    Kişi bireysel hatalarını fark etmeli ve bu bilişsel hataların düzeltil-      Kişi kendini görüntülemeli, kim olmak istediğini ve nasıl görün-
             mek istediğine karar vermeli                           mesi için yardım alınmalıdır.                                                                                      mesi için yardım alınmalıdır.                          mek istediğine karar vermeli
                                                                 7.     Ek medikal hastalıklar değerlendirilmeli, bu konuda destek sağ-                                                  Ek medikal hastalıklar değerlendirilmeli, bu konuda destek sağ-  7.
          Davranışçı yöntemler;                                                                                                                                                                                                                   Davranışçı yöntemler;
                                                                    lanmalıdır                                                                                                         lanmalıdır
              Sigaraya karşı olumsuz bir tepki geliştirilmeli                                                                                                                                                                                       Sigaraya karşı olumsuz bir tepki geliştirilmeli
              Hastalıklarla ilişkilendirme, sigara içme davranışını zevkli olma-  Sigara bağımlılığı için toplum olarak hareket edilmeli                                                  Sigara bağımlılığı için toplum olarak hareket edilmeli      Hastalıklarla ilişkilendirme, sigara içme davranışını zevkli olma-
             yan ortamlara taşıma, maddi kayıpların kazanca dönüştürülmesi  Sigara bağımlılığı çok ciddi bir halk sağlığı sorunudur ancak bı-                                             Sigara bağımlılığı çok ciddi bir halk sağlığı sorunudur ancak bı-  yan ortamlara taşıma, maddi kayıpların kazanca dönüştürülmesi
              Çay, kahve, alkol, çakmak, arkadaşlar, yemek sonrası gibi sigara-  rakma aşaması ne kadar zor olsa da önlenebilir bir durumdur. Bu                                          rakma aşaması ne kadar zor olsa da önlenebilir bir durumdur. Bu       Çay, kahve, alkol, çakmak, arkadaşlar, yemek sonrası gibi sigara-
             yı çağrıştıran koşullanmalar söndürülmeli           konuda tüm sağlık profesyonellerine çok fazla görev düşmekte-                                                            konuda tüm sağlık profesyonellerine çok fazla görev düşmekte-  yı çağrıştıran koşullanmalar söndürülmeli
                                                                 dir. Sigara bırakma tedavisinde hem farmakolojik tedaviler hem                                                           dir. Sigara bırakma tedavisinde hem farmakolojik tedaviler hem
              Sigara hatırlatıcılar ortadan kaldırılmalı                                                                                                                                                                                            Sigara hatırlatıcılar ortadan kaldırılmalı
                                                                 de ruhsal yaklaşımlar iyi bilinmelidir ve tedavi sürecinde her iki                                                       de ruhsal yaklaşımlar iyi bilinmelidir ve tedavi sürecinde her iki
              Meyve suyu, bitki çayı, el uğraşısı gibi içme isteğini geçirecek   yöntem de kullanılmalıdır. Sigara bırakma poliklinikleri yaygınlaş-                                      yöntem de kullanılmalıdır. Sigara bırakma poliklinikleri yaygınlaş-      Meyve suyu, bitki çayı, el uğraşısı gibi içme isteğini geçirecek
             davranışlar edinilmeli                              tırılmalı, bu anlamda özelleşmiş uzman sağlık personelleri yetiş-                                                        tırılmalı, bu anlamda özelleşmiş uzman sağlık personelleri yetiş-  davranışlar edinilmeli
 Hangi şekilde olursa olsun hastalara sigara bırakma konusunda yar-     Sigara bırakma anlaşması yapılmalı                                                                                                                                          Sigara bırakma anlaşması yapılmalı                                 Hangi şekilde olursa olsun hastalara sigara bırakma konusunda yar-
 dım edebilecek seçenekler mevcuttur.                            tirilmelidir.                                                                                                            tirilmelidir.                                                                                                                dım edebilecek seçenekler mevcuttur.
              Sigara  bırakma  davranışının  ödüllendirilmesi,  sigaradan  elde                                                                                                                                                                     Sigara  bırakma  davranışının  ödüllendirilmesi,  sigaradan  elde
 Sigara bırakmak için başvuran kişiye öncelik-  edilen kazancın maddi bir ödüle dönüştürülmesi sağlanmalı.                                                                                                                                    edilen kazancın maddi bir ödüle dönüştürülmesi sağlanmalı.  Sigara bırakmak için başvuran kişiye öncelik-
 le  “sigaranın  hayatınızdaki  yeri  nedir”  sorusu                                                                                                                                                                                                                                                  le  “sigaranın  hayatınızdaki  yeri  nedir”  sorusu
 Dünya genelinde yaklaşık 1,3 milyar insan sigara kullanıyor.   sorulmalıdır. Kişi sigarayı zor durumlarla başa   Bir kereden bir şey olmaz demeyin!                                                                                              Bir kereden bir şey olmaz demeyin!                  sorulmalıdır. Kişi sigarayı zor durumlarla başa                     Dünya genelinde yaklaşık 1,3 milyar insan sigara kullanıyor.
 Bu da tütünü, önlenebilir hastalık ve hayati risk nedenleri   çıkmak,  rahatlamak,  kaygısından  kurtulmak,   Hastalarda özellikle ilk 3 ayda tekrar sigara içme eğilimi olabilir. Kişi                                                          Hastalarda özellikle ilk 3 ayda tekrar sigara içme eğilimi olabilir. Kişi   çıkmak,  rahatlamak,  kaygısından  kurtulmak,   Bu da tütünü, önlenebilir hastalık ve hayati risk nedenleri
 arasında ön sıralara yerleştiriyor. Dünyada her yıl sigaraya bağlı   derin nefes almak, olaylardan uzaklaşmak gibi   eğer sadece nikotin replasman tedavisiyle sigara bırakmayı deniyorsa                                                        eğer sadece nikotin replasman tedavisiyle sigara bırakmayı deniyorsa   derin nefes almak, olaylardan uzaklaşmak gibi        arasında ön sıralara yerleştiriyor. Dünyada her yıl sigaraya bağlı
 hastalıklardan yaklaşık 5 milyon kişi, ülkemizde ise 100.000   birçok sebeple içiyor olabilir. Sigara bağımlıla-  bu oran daha da artmaktadır. Bu nedenle kişiye verilecek psikososyal                                                           bu oran daha da artmaktadır. Bu nedenle kişiye verilecek psikososyal   birçok sebeple içiyor olabilir. Sigara bağımlıla-  rında sorgu lanması gereken en önemli  nokta-  hastalıklardan yaklaşık 5 milyon kişi, ülkemizde ise 100.000
 rında sorgu lanması gereken en önemli  nokta-
 kişi hayatını kaybediyor. Siz de aşağıdaki yöntemleri   lardan birisi budur. Sigara bırakma poliklinikle-  desteğin önemi çok büyüktür.                                                                                                          desteğin önemi çok büyüktür.                        lardan birisi budur. Sigara bırakma poliklinikle-           kişi hayatını kaybediyor. Siz de aşağıdaki yöntemleri
 deneyerek sigarayı bırakmanın imkansız olmadığını görebilirsiniz.  rinde  hastalar  yargılanmamalı,  empatiyle   Yüksek  depreşme  oranlarının  olduğu  bir  durumda  tedavinin  son                                                             Yüksek  depreşme  oranlarının  olduğu  bir  durumda  tedavinin  son   rinde  hastalar  yargılanmamalı,  empatiyle            deneyerek sigarayı bırakmanın imkansız olmadığını görebilirsiniz.
 dinlenmelidir. Sonuçta kararları ne olursa  olsun   aşaması  olan  sürdürüm  tedavisi  çok  önemlidir.  Ancak  hastaların                                                                                                                        aşaması  olan  sürdürüm  tedavisi  çok  önemlidir.  Ancak  hastaların   dinlenmelidir. Sonuçta kararları ne olursa  olsun
 onları yargılayıcı bir tutum içinde olunmamalıdır.   çoğu zaman en çok zorlandığı dönemlerden biridir. Eğer hasta si-                                                                                                                            çoğu zaman en çok zorlandığı dönemlerden biridir. Eğer hasta si-  onları yargılayıcı bir tutum içinde olunmamalıdır.
          gara içmek için riskli ortamları sürekli tercih ederse içme isteğiyle                                                                                                                                                                   gara içmek için riskli ortamları sürekli tercih ederse içme isteğiyle
 Sigara  bağımlılığı,  Dünya  Sağlık  Örgütü  tarafından  en  önemli  halk   Psikososyal tedavilere başvurulmalı  baş etmekte zorlanabilir. Bir kereden bir şey olmaz gibi kolaylaştırıcı                                                         baş etmekte zorlanabilir. Bir kereden bir şey olmaz gibi kolaylaştırıcı   Psikososyal tedavilere başvurulmalı               Sigara  bağımlılığı,  Dünya  Sağlık  Örgütü  tarafından  en  önemli  halk
 sağlığı sorunlarından biri olarak kabul ediliyor, ancak önlenebilir sağlık   düşünceler artabilir ve tedavi yolundan sapmaya neden olabilecek                                                                                                    düşünceler artabilir ve tedavi yolundan sapmaya neden olabilecek                                                            sağlığı sorunlarından biri olarak kabul ediliyor, ancak önlenebilir sağlık
 problemleri arasında yer alıyor. Sigara bağımlıları hayatları boyunca   Sigara bırakma polikliniklerinde daha çok medikal tedaviye odakla-  kayma dediğimiz durum görülebilir.                                                                   kayma dediğimiz durum görülebilir.                                   Sigara bırakma polikliniklerinde daha çok medikal tedaviye odakla-  problemleri arasında yer alıyor. Sigara bağımlıları hayatları boyunca
 sürekli bırakma ve tekrar başlama gibi karmaşık bir döngü arasında   nılsa da aslında psikososyal tedavilerin nikotin bağımlılığı tedavisinde   Hastada sigaranın keyif verici etkisini hatırlatacak olaylarla birlikte et-                      Hastada sigaranın keyif verici etkisini hatırlatacak olaylarla birlikte et-  nılsa da aslında psikososyal tedavilerin nikotin bağımlılığı tedavisinde   sürekli bırakma ve tekrar başlama gibi karmaşık bir döngü arasında
 gidip gelir ve genellikle sigarayı tek başına bırakmak güç olabilir. Si-  önemli bir yeri bulunmaktadır. Hastaların nikotin bağımlılığı tedavi-  rafı suçlama, pişmanlık, suçluluk duyguları oluşabilir.                                         rafı suçlama, pişmanlık, suçluluk duyguları oluşabilir.              önemli bir yeri bulunmaktadır. Hastaların nikotin bağımlılığı tedavi-  gidip gelir ve genellikle sigarayı tek başına bırakmak güç olabilir. Si-
 garanın kalıcı olarak bırakılabilmesi için bazı önemli noktalara dikkat   sinde verilen nikotin yerine koyma tedavileri sonrasında bile bir yıl                                                                                                                                                                       sinde verilen nikotin yerine koyma tedavileri sonrasında bile bir yıl   garanın kalıcı olarak bırakılabilmesi için bazı önemli noktalara dikkat
 edilmesi şart.   içerisinde % 80 gibi bir oranda tekrar sigaraya başlama oranları mev-                                                                                                                                                                                                                                içerisinde % 80 gibi bir oranda tekrar sigaraya başlama oranları mev-  edilmesi şart.
 “Sigaranın benim hayatımdaki yeri nedir?”    cuttur. Bu yüksek bir orandır. Bu sebeple sadece farmakolojik tedavi                                                                                                                                                                                                     cuttur. Bu yüksek bir orandır. Bu sebeple sadece farmakolojik tedavi   “Sigaranın benim hayatımdaki yeri nedir?”
 sorusunun yanıtı önemli  değil hastalara psikososyal tedavi de sunulmalıdır.  Sigara bırakma davranışı ve sigaradan                                                                                                                      Sigara bırakma davranışı ve sigaradan                                        değil hastalara psikososyal tedavi de sunulmalıdır.    sorusunun yanıtı önemli
 Sigara  bırakma  polikliniklerine  birçok  sigara  bağımlısı  başvurmak-  Ruhsal hastalıklarda başvurulan bilişsel davranışçı terapi modellerinin   elde edilen kazanç maddi bir ödüle                                                  elde edilen kazanç maddi bir ödüle                                            Ruhsal hastalıklarda başvurulan bilişsel davranışçı terapi modellerinin   Sigara  bırakma  polikliniklerine  birçok  sigara  bağımlısı  başvurmak-
 tadır. Kimi zaman bu hastaların sigara bırakma polikliniklerine baş-  sigara içme alışkanlığında da oldukça etkili bir şekilde kullanıldığı gö-  dönüştürülmeli.                                                              dönüştürülmeli.                                                                         sigara içme alışkanlığında da oldukça etkili bir şekilde kullanıldığı gö-  tadır. Kimi zaman bu hastaların sigara bırakma polikliniklerine baş-
 vurusu kendi istekleriyle olmakla birlikte, kimi zaman doktorlarının   rülmektedir. Birinci basamak olan sigara bırakma polikliniklerinde bu                                                                                                                                                                          rülmektedir. Birinci basamak olan sigara bırakma polikliniklerinde bu   vurusu kendi istekleriyle olmakla birlikte, kimi zaman doktorlarının
 yönlendirilmesi, kimi zaman da çevreden gelen baskılarla olmaktadır.   tarz uygulamalar etkili olabilmektedir.                                                                                                                                                                                                        tarz uygulamalar etkili olabilmektedir.                yönlendirilmesi, kimi zaman da çevreden gelen baskılarla olmaktadır.




                                                                                                    2024 / SONBAHAR  |  15
 14  |                                                                                              2024 / SONBAHAR  |  11                             2024 / SONBAHAR  |  15                                                                                                                                                                                                      14  |
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18