Page 25 - farmaNed 35

MENOPOZ

SON DURAK DEĞİL!

Op. Dr. Nurcan Dalan
Avrasya Hastanesi
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Menopoz bebeklik, ergenlik ya da cinsel olgunluk gibi hayatı-
mızın belirli bir evresidir. Menopoz evresinde yumurtalıklardaki
folikül miktarının azalmasıyla östrojen üretimi ve adet döngüsü
kesilir, yumurtalıklar küçülür ve üreme son bulur. Menopoz söz-
cüğü Yunanca mens (ay) ve pause (durmak) sözcüklerinin birle- Düzensiz adet olan kadının FSH değeri 40 pg/ml üstündeyse me-
şiminden oluşur ve dünya genelinde 45-55 yaş arasında görülür.
nopoz tanısı konabilir. Bununla birlikte FSH değeri 25-40 pg/ml
Kadınlarda vücut özellikle üreme çağlarında çok fazla östrojen arasındaysa premenopoz olduğu ve düşük ihtimalde hamile kal-
hormonu salgılar. Bunun da pek çok faydası vardır. Ancak üreme dığı düşünülebilir.
çağının geçmesi ile ihtiyaçtan fazla östrojen salgılanması, meme
dokularını etkileyerek meme kanserine ya da kardiyovasküler sis- Hormon replasman tedavisi
tem hastalıklarına davetiye çıkarır. Bu açıdan bakıldığında zaten Eğer kan değerlerine göre ihtiyaç görülürse hormon replasman
senelerce durmaksızın belli bir temponun üzerinde çalışan me- tedavisiyle östrojen takviye edilir. Hasta düzenli şekilde proges-
tabolizmanın yavaşlaması gerekir ve buna da menopoz yardımcı teron ve östrojen içeren ilaçlar kullanır. Bu tedavi ile birlikte me-
olur. nopozla artan osteoporoz ve kalp-damar hastalıkları riski aza-
Menopoz dönemleri lır. Sıcak basması, terleme, çarpıntı ve halsizlik gibi belirtileri de
azaltır. Menopoza bağlı kemik kaybını önler, kitlesini artırır ve kırık
Premenopoz: İlk belirtilerden menopoza kadar olan dönemdir. riskini azaltır. Kalp damar hastalıkları riskini azaltır. Cinsel yaşamı
Yumurtalıklarda folikül aktivitesi yavaşlayarak adet düzensizleşir. olumlu yönde etkiler. Ağız kuruluğu, ağızda oluşan kötü tadı ve
Premenopoz dönemi birkaç ay veya yıl kadar sürebilir. diş çürüklerini azaltır.
Menopoz: Son âdet kanamasının görüldüğü dönemdir.
Menopoza girmeyi etkileyen faktörler
Postmenopoz: Menopoz döneminden yaşlılık evresine kadar
olan süreyi ifade eder. Yaklaşık olarak 6-8 yılı kapsar. Kadının Genetik faktörler: Ailedeki kadınlar genellikle yakın yaşlarda
postmenopoz olabilmesi için 1 yıl boyunca adet görmemesi ge- menopoza girerler.
rekir. Genital faktörler: Adeti düzensiz olan kadınlar diğerlerine göre
Menopoz, oluşum biçimi bakımından üçe ayrılabilir: Doğal me- daha erken menopoza girebilir.
nopoz, erken menopoz (45 yaşından önce oluşan menopoz) ve Psikolojik faktörler: Psikolojik travma yaşayan kadınlar erken
cerrahi menopoz (radyasyon tedavileri veya rahim alınması gibi yaşta menopoza girebilir.
bazı operasyonlar vaktinden önce menopoza girmeye yol aça- Çevresel ve fiziki faktörler: Aşırı ağır şartlarda ve soğuk
bilir). iklimlerde yaşayan kadınlarda erken menopoz görülebilir.
Menopozun teşhisi Sigara kullanımı: Yoğun olarak sigara kullanan kadınlar,
kullanmayanlara göre 1-2 sene daha erken menopoza girebilir.
Menopozda erken teşhis oldukça önemlidir. Çünkü menopoz-
daki kayıpların önemli bir kısmı ilk bir yıl içerisinde yaşanır. Seyrek Genel sağlık durumu: Genetik bozukluklar, metabolik
adet gören, sıcak basması ya da psikolojik rahatsızlık gibi prob- hastalıklar, enfeksiyon hastalıkları, kemoterapi ya da radyoterapi
lemler yaşayan kadınlardan adetlerinin üçüncü günü kan alınır. menopozu tetikleyebilir.
Değerlerinde FSH ve LH hormonlarının arttığı tespit edilirse me- Sosyal faktörler: Kırsal toplumlarda erken yaşta menopoz
nopoz tanısı konabilir. görülebilir.

2022 / SONBAHAR | 23