Page 15 - farmaNed 36

ÇOCUKLARDA

İNATLAŞMA

Söz dinlemiyor, ağlıyor, bağırıyor, kendini Çocuklar istediğini elde etmek için uğraşır
yerden yere atıyor… "Hayır" ise onun en favori Evde iyi polis-kötü polis olması, birinin “evet” dediğine diğerinin
kelimesi.. İnatlaşma, çocukluk döneminde “hayır” demesi, çocuklar tarafından çok çabuk fark edilir ve kulla-
nılır. Kuralların sabit ve herkes tarafından aynı şekilde uygulana-
sıkça görülen bir davranış şeklidir. biliyor olması gerekir. Ev kurallarını konuşup istikrarlı uygulamak
yaş gelişim özelliklerinde olan inatlaşmayı daha kolay yönetme-
2-6 yaş arasında ortaya çıkan ve aile bireylerini zorlayan inatlaş-
ma, aslında gelişim süreçlerinin bir basamağıdır. Literatüre “ter- mizi sağlar.
rible two” ya da “hayır” diye geçen dönem çocuk gelişiminin bir Çocuklar aile bireylerini model alırlar. Büyüdükçe gözlemlerler ve
parçasıdır. Peki, ben-merkezci olunan bu dönemde, aileler nasıl rol model alarak davranırlar. Aile bireylerinden birinin karakterinin
davranmalı ve bu süreci nasıl daha iyi geçirmeliler? Hangi du- çok inatçı olması ya da baskın karakter olup hep kendi dediğinin
rumlarda inatlaşma daha da artar? İşte bu konulara değineceğiz. olması için tartışması çocuklarda da bu davranışı arttırır. Çocukla-
rın yetişkinlerden farklı olarak tutturma özellikleri vardır. İstediğini
Sürekli “hayır” demeyin elde etmek için uğraşırlar. Kriz anında ona kızmak ya da tam tersi
İnatlaşmanın gelişim sürecinin normal bir parçası olduğunu ikna etmeye çalışmak krizi daha da büyütür. Sakinleşmesini ya-
unutmadan, cezalandırmadan, ısrarcı bir tutum içerisinde olma- nında beklemek, “odana git” dememek gerekir. Sakinleşince sarıl-
dan, çok uzun cümleler kurarak ikna etme çabasına girmeden mak ve konuşmak iyi gelir. “Seni duyuyorum ve anlıyorum” mesajı
ilerlemek aileyi daha büyük krizlerden korur. Sürekli “hayır” de- verilmeli, mümkün olduğunca “hayır” kelimesi kullanılmamalıdır.
mek kendini geliştirme benlik algısı oluşturmaya çalışan çocuk Kendini ispatlama arzusunda olduğunu unutmayın
için daha da krizlerle dolu bir döneme neden olur.
Bir birey olduğunu fark etmeye başlayan çocuk kendini kanıtla-
Dikkat! Ödüllendirme sistemi olumsuz maya çalışır. Kendi istediği kıyafeti giymek, kendi istediği yemeği
davranışı arttırabilir yemek için ısrar etme ve tutturma kendini ispatlama arzusudur.
Anda kalınarak çocuklarla geçirilen zamanlar huysuzlaşmayı Aile için olduğu kadar çocuk için de yıpratıcı bir süreçtir. Mümkün
azaltabilir. Çocuklar ihtiyaç duydukları ilgiyi alamadıklarında da olduğunca az ağlatmak bu anlamda faydalıdır. Böylece yaşına
huysuzlaşıp inatlaşarak bu ilgiyi almaya çalışabilir. Ailenin koydu- uygun bir karakter özelliğine sahip olması sağlanır. Ancak çocuk-
ğu kuralların net ve anlaşılır olması çocuğun kendisini güvende ta; tutturma, ağlama süreci kendine vurma, başkalarına zarar ver-
hissetmesini sağlar. Bu da kendini daha huzurlu hissetmesinin me, aşırı mutsuz ve hırçın bir süreç gözlemlenirse bir uzmandan
önünü açar. Bazen her doğru davranmadığında ödüllendirme görüş ve yardım almak ilişkiyi yönetmeyi kolaylaştıracaktır.
de maalesef bu tutumu arttırabilir. Kriz çıktıktan sonra doğru
davranışa geçen çocuğun, aşırı ödüllendirildiğinde de olumsuz
davranışı artabilir. Düz mantıkla hareket ederler ve inatlaşmanın Çocuklar ihtiyaç duydukları ilgiyi
sonucunun ödül olduğunu sanırlar.
alamadıklarında huysuzlaşıp
Esra Arat inatlaşabilir.
Psikolog

2023 / İLKBAHAR | 13