Page 16 - farmaNed 36

ÖZEL DOSYA

ÇOCUK

EĞİTİMİNDE

ÖDÜL VE CEZA

Ebeveynler çocuklarını yetiştirirken ödül ve ceza Ödül ve ceza yöntemini uygun ve doğru
konusunda sık sık belirsizlik yaşar. Aslında her iki zamanda kullanmak gerekir
yöntemin de amacı “disiplini” sağlamaktır. Disiplinin Ebeveynler; çocuktaki olumlu bir davranışı pekişti-
amacı çocuğa hayatın kuralları olduğunu öğretmektir. rebilmek için ödüle, olumsuz bir davranışı ortadan
Çocuğu sağlıklı bir şekilde yetişkinliğe hazırlayabilmektir. kaldırabilmek ya da söndürebilmek için cezaya baş-
vurur. Aslında ödül yöntemi ile ebeveynler çocu-
İstenilen davranışları öğretmek, kendini denetlemesini ğun içsel motivasyonunu desteklemek ister. Amaç,
sağlamaktır. Disiplinin ilk şartı ise ebeveyn ile çocuk olumlu davranışı takdir etme isteğidir.
arasında uyum, iletişim ve ilişkidir. Maddi ve manevi olmak üzere iki tip ödül yöntemi
vardır. Örneğin, odasını toplayan bir çocuğa “Ben
söylemeden odanı topladığın için teşekkür ederim”
Bir ebeveyn olarak çocuklarınıza sınır koyabilmeniz önemli- diyerek sarılabilirsiniz. Ya da ödevlerini yapmış bir çocuğa ders
dir. Paylaşmayı öğretmek, diğer insanlara saygılı davranmak ve çalıştığı için, çabasını teşvik etmek amacıyla olumlu telkinlerde
beklemesini bilmek gibi yaşamın içindeki kuralları öğretmek bulunmanız yeterli olacaktır. Çünkü ders çalışmak, ödevlerini
ebeveynlerin sorumluluklarıdır. Çocukların tüm isteklerini hiç yapmak ya da odasını toplamak zaten çocuğun sorumlulukları
beklemeden yerine getirmek doğru değildir. Çocuğunuzun bazı olan davranışlardır ve bunları yerine getirdiği için çocuğa maddi
isteklerine “hayır” diyebilmek ve uyması gereken kuralları öğret- bir ödül verilmesi doğru değildir.
mek gerekir. Ödül ve ceza çocuk yetiştirmede sık başvurulan ve Fakat çalışmalarından dolayı sınavda iyi bir derece kazanmış olan
birlikte anılması gereken kavramlardır. çocuğa istediği bir kitap, paten ya da oyuncağı alarak ödüllen-
direbilirsiniz. Böylece yerinde ve dozunda verilen bir ödülle, ço-
cuğun motivasyonunun olumlu gelişmesine katkı sağlamış olur-
sunuz. Ebeveynlerin ödül yöntemini uygun ve doğru zamanda
kullanamamaları ödül yönteminin etkinliğini kaybetmesine yol
Funda Buharalı açar. Çocuğu her olumlu davranışında sürekli maddi olarak ödül-
Psikolog lendirmek zamanla ödüle karşı alışkanlık gelişmesine neden olur.

14 |