Page 21 - farmaNed 36

Uzun dönemde göz ardı edilen dikkat eksiliği, zaman içerisinde
çevre tarafından tembellik gibi algılanabilir. Dikkat eksikliği aile-
ler tarafından sıklıkla ödev yapma sorunu olarak anlamlandırılır;
bu kesinlikle doğru değildir. Dikkat eksikliği yaşayan bir çocuk
sadece dersler konusunda değil hayatın tüm alanlarında benzer
sorular yaşar. Dikkat eksiliği yaşayan bir çocuk örneğin basketbol
antrenmanına gittiğinde topu yakalarken de dikkat sorunu yaşar.
Genellikle dikkat eksikliği yaşayan çocuğun yaşamının tüm alan-
larında dikkat eksikliğine dair etkilenimleri gözlemek mümkündür.
Hiperaktif çocuklarda dikkat eksikliği oluşabilir
Dikkat eksikliğinde sıklıkla saptanan bulgulardan birisi de aşırı ha-
reketliliktir. Aşırı hareketlilik veya hiperaktivite; gerek öğretmenler
gerekse ebeveynler tarafından göreceli bir tanımlamadır. Özel-
likle yetişkinlere göre çocukların daha hareketli, daha kıpır kıpır
olması beklediğimiz bir durumdur. Dikkat eksikliğinde tanımlanan
hiperaktivite (aşırı hareketlilik) ise çocukların her daim yetişkinlere
göre daha hareketli olmaları kavramından bağımsız bir süreçtir.
Aşırı hareketlilik; çocuğun akranlarına göre daha hareketli ol-
ması ve bu hareketlilik durumunun çocuğun yaşamında belirgin
bozulmalara neden olması durumudur. Çocuk yaşamış olduğu
hiperaktivite sorunlarından dolayı sınıfta sırasına oturmakta zor-
lanabilir, bir oyun esnasında yürümesi gereken yerde koşabilir,
bazen çok keyif aldığı bir aktiviteyi bile bitirmekte zorlanabilir.
Yalnızlaşmaya da neden olan dikkat eksikliğinin
Dürtü kontrol sorunları sıklıkla dikkat tedavisinde yaşanan güçlükler değerlendirilir
eksikliği ile ilgilidir
Dikkat eksikliği yaşamın pek çok alanını etkileme potansiyeline
Dürtüsellik, kişinin içindeki istemi durdurma veya erteleme ile il- sahip bir sorundur. Uygun şekilde yönetilmediğinde çocuğun
gili sorun yaşaması durumudur. Çocuk ve gençlerde dürtü kont- arkadaş ilişkileri, sosyalleşme süreçleri, akademik başarısı ve aile
rol sorunları çoğunlukla dikkat eksikliği ile ilgilidir. Dürtüsellik içindeki konforu olumsuz yönde etkilenecektir. Yaşanan sorun-
sonucunda çocuk ve gençler istemlerini erteleme sorunları ya- lar neticesinde çocuk kısa süre içerisinde sınıfın, okulun ve hatta
şarlar; davranış kontrol sorunları, inatlaşmalar, ev içinde ve okul- evin günah keçisi haline gelebilir. Yaşadığı sorunlar neticesinde
da karşı gelme sorunları belirgindir. Bazen bu sorunlar çocuğun öğrenilmiş bir çaresizlik duygusu içerisinde kendisi ile ilgili bek-
çevresi tarafından “keyifçi”, “rahatına düşkün” şeklinde adlandırıl- lentilerini azaltarak yaşama karşı boş vermiş bir hal takınabilir.
masına neden olabilir.
Sosyal olarak yaşadığı güçlükler sonucunda giderek yalnızlaştı-
rılarak benzer dışlanmış ve sosyal açıdan kabul görme sorunları
yaşayan bir akran çevresine sahip olmasına neden olabilir. Bazen
akran etkisi ile görülebilecek sorunlar daha belirgin olabilir.
Dikkat eksikliği sorununda tedavi tüm diğer çocuk psikiyatri ile
ilgili sorunlarda olduğu gibi bireysel ve kişiye özelleşmiş uygu-
lamalar içerir. Bazen müdahale etmeden sadece izlem uygun
olabilirken bazen ilaç tedavilerini ve bireysel psikoterapi uygula-
malarını içeren bir süreç söz konusu olabilir. Dikkat eksikliğinde
tedavi süreci çocuğun yaşamında karşı karşıya kaldığı güçlükleri
merkeze alarak kararlaştırılmalıdır. Bazen dikkat eksikliği sorunu-
nun yol açtığı psikolojik sorunlar doğrudan dikkat eksikliği soru-
nundan daha şiddetli olabilir.
Çocuk psikiyatri ile ilgili tüm sorunlarda ailelerin birincil olarak
değerlendirmesi gereken şey sorun davranışın hangi rahatsızlı-
ğa benzediğinden çok tanımlanan bu davranışın çocuğun yaşa-
mında hangi alanları olumsuz yönde etkilediğidir. Eğer tanımla-
nan sorun davranış çocuğun yaşamında sosyalleşme süreçlerini
olumsuz yönde etkiliyorsa, akademik başarısını bozuyorsa, aile
yaşantısında bozulmalara neden oluyorsa profesyonel destek al-
makta fayda vardır.

2023 / İLKBAHAR | 19