Page 23 - farmaNed 36

Aile yapısı çocukların gelişiminde önemli rol oynar
Çocuk ilk sosyal deneyimlerini aile içerisinde elde eder. Kişiliğin
oluşumunda önemli bir yeri olan özdeşim kurmak, çocuklarda
aile bireylerini modelleme yoluyla gerçekleşir. Böylece model alı-
nan ailenin yapısı çocuğun ileriki yaşantısında, duygusal ve top-
lumsal gelişiminde belirleyici bir rol oynar. Bu noktada ebeveyn
tutumları oldukça önemlidir. Anlayışlı ve tutarlı ailelerde büyüyen
çocuklar ilişkilerinde daha sosyal ve duyarlıyken, kendi duygu ve
düşüncelerini ifade etme konusunda da oldukça başarılı olur-
lar. Bu tür çocuklarda davranışlarını denetleme becerisinin daha
yüksek düzeyde olduğu da görülür. Buna karşılık, katı ve otoriter
tutum sergileyen ailelerin çocuklar duygu ve düşüncelerini daha
çok saldırgan tutumlarla ifade etme eğilimi sergiler ve kendi iç Unutmayın! Şiddet dilde başlar, eyleme döner
dünyalarını açıklamakta zorluk yaşayabilir. İhmal edilen çocukluk dönemi, olumlu davranışların yerine sü-
Katı ve otoriter tutuma maruz kalan çocuk, yaşamı boyunca sü- rekli olarak olumsuz davranışların vurgulanması, hayal kırıklığı,
rekli birileri tarafından kontrol edilme ihtiyacı ya da aşırı kontrol aşağılanma ve öfkeye maruz kalma gibi olumsuz çocukluk ya-
etme ihtiyacı duyabilir. Yetişkinlikte ise ikili ilişkilerde güven ve şantılarının saldırgan davranışın altında yatan en temel etkenler-
anlayıştan uzak, baskıcı ve katı tutum sergileyebilir. Bununla bir- den oldukları söylenebilir.
likte dürtülerini denetleme yetisi düşük olan çocukların ebeveyn Unutmayın! Şiddet dilde başlar, eyleme döner. Çocuğunuz isten-
tutumlarının aşırı rahat, serbest her istediğini gerçekleştiren sınır- meyen bir davranış yaptığında ya da bir söz söylediğinde aşağıla-
ların olmadığı tutumlar olduğu da dikkat çeker. Dolayısıyla güven yıcı söz ve davranışlardan uzak durun. Şiddet davranışı çocuğun
verici, destekleyici ve hoşgörülü tutum; sağlıklı bir psikososyal duygusal ihtiyacının karşılanmamasının dışa vurumudur. Duy-
gelişim için oldukça önemlidir. gusal ihtiyaçları karşılanmayan çocuk toplum tarafından kabul
görmeyen tutumlarla ihtiyacını gidermeye çalışabilir. Örneğin,
kardeşi doğduktan sonra duygusal ya da fiziksel anlamda ihti-
yaçları karşılanmayan, görülmeyen ya da günlük rutinleri bozulan
çocuk, kardeşine ya da etrafa zarar verici davranışlar sergileyerek
duygusal ihtiyaçlarını ifade edebilir. Bu sebeple çocuğun öfke-
sinin altında yatan ihtiyaçları, anne ve babası tarafından dikkatle
takip edilmelidir.
İlişkilerinizde tutarlı olun, istenilen davranışın gerçekleşmesinde
ebeveynlerin eylemleri sözlerinden daha etkilidir. Örneğin çocu-
ğunuzdan arkadaşına vurmamasını, eşyalarını kırmaması isterken
siz onlara istenmeyen bir davranışı ortadan kaldırmak amacıyla
kaba davranırsanız çocuğunuzu ikileme düşürmüş olursunuz.
Çocuğunuzun sağlıklı gelişimi için onu
yönlendirmeyin, rehber olun

Buradaki davranış öğrenimi çocuğun sadece çevresindekilerin
kendisine nasıl davrandığı ile ilişkili değildir. Çevresindeki birey-
lerin de birbirlerine nasıl davrandıkları, problem karşısında hangi
tutumları sergiledikleri oldukça önemlidir. Ebeveynlerinin prob-
lemler karşısında şiddet davranışı gösterdiklerini gören çocuklar
yetişkinliklerinde bunu sorun çözmede doğal bir seçenek olarak
görebilmektedir. Çünkü çocuklar sözlerinizden ziyade yaptıkla-
rınızdan öğrenme eğilimindedirler. Çocuklara sürekli olarak neyi
yapıp neleri yapmamaları konusunda uyarmak yerine; istenilen
davranışın nasıl yapıldığı ve niçin yapılması gerektiği gelişimsel
sürecine uygun bir dil kullanılarak anlatmak gerekir.
Sonuç olarak çocuğunuzun sağlıklı gelişimi için ona güven duy-
gusu aşılayın, yönlendirmeyin rehber olun, yeteneklerini keşfet-
mesine izin verin, doğru bir model olun, çocuğun arzu ve ih-
tiyaçlarını karşılayın ve sorunlarla baş ederken destekleyici bir
tutum sergileyin.

2023 / İLKBAHAR | 21