Page 27 - farmaNed 36

Çocuklarınıza deprem ile ilgili güvenlik önlemlerini ve neler ya-
pılması gerektiğini anlatırken özellikle 12 yaşa kadar somut dü-
şüncenin daha aktif olduğunu göz önünde bulundurarak; ‘Kabu-
ğuna girmiş bir kaplumbağa gibi kapan ve başını koru’ şeklindeki
örneklerden yararlanabilirsiniz.
‘Korkmana gerek yok’ vs. tarzındaki cümleler çocuğu rahatlat-
mayacakken; ‘korkmuş ve endişelenmiş olmanı anlıyorum an-
cak biz senin yanındayız ve seni korumak için her zaman hazırız’
mesajını vermek önemli olacaktır. Rutinleri devam ettirmek, bu
tarz haberlere maruz kalmasını engellemek, yanında konuya dair
yaptığımız konuşmaları denetim altında tutmak da öncelikli tu-
tumlarımız olmalıdır.
Yine bu dönemin geçiş sürecinde oynanacak oyunların, fiziksel
aktivitelerin, beraber geçirilecek vakitlerin ve birbirimize olan
sevgimizin sonsuz şekilde gösterilmesinin de önemi oldukça
büyük olacaktır.
Çocukların Verebileceği Olası Tepkiler
Afetlere verilen tepkilerde olduğu gibi, birisinin kaybı karşısında
çocukların vereceği tepkiler de değişkenlik gösterecektir. Birisinin
kaybını öğrenen çocuklardan bazıları hiç tepki vermezken, bazıları
da çok ciddi duygusal boşalımlar yaşayabilirler. Okul öncesi dö-
nem çocukları için tepkisizlik sık rastlanan bir durumken, aileleri
bundan endişe duyabilirler. Bu tarz durumlar, çocuğun bu durumu
sindirmek için zamana ihtiyacı olduğunun bir göstergesidir ve bu
durumu zaman içerisinde yaşayarak öğrenecek ve sorgulamaya
başlayacaktır.
Bazı çocuklar, sevdikleri bir kişinin kaybı karşısında şok yaşayabi-
lir ve bu durum hareket yeteneklerinin kısıtlanması, konuşamama Çocuklara Yaşanan Kayıpların Doğru Aktarımı
gibi durumlara yol açabilir. Verilen bu ilk tepkilerin yanı sıra, ikincil Kayıp her ne şekilde oluşmuş olursa olsun; çocuğa bununla ilgili bilgi
tepkiler olarak adlandırdığımız birkaç gün, hafta ya da aylarca göz- verilmesi ve olanların konuşulması, konuyu anlamlandırması adına
lenebilen tepkiler de ölüm karşısında beklenilen normal tepkilerdir. oldukça önemlidir. Verilecek bildiler doğru, somut ancak korkutu-
Küçük çocuklar kaygı ve korkularını genel olarak güvendikleri ye- cu olmamalıdır. Ölen kişinin uyuduğu ya da uzağa gittiği yönündeki
tişkinlerle beraber olmak isteyerek gösterirler. Aynı zamanda uyku bilgiler, çocukta geri geleceği yönünde bir beklenti oluşturur ve ger-
bozuklukları yaşayabilir; yatmak istemeyebilir ya da içinde bulun- çekliğin anlaşılmasını güçleştirir. Ölümü anlatırken benzetmelerin
dukları huzursuzluk hissiyatı ile uykuya dalmakta güçlük çekebi- somut ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir.
lirler. Kayba tepki olarak kendilerini dış dünyadan soyutlayabilir ve ¸ Çocuğa haberi verirken, kendisinin güvende hissedeceği bir
yalnız vakit geçirmek isteyebilirler. Bu tepki, çocuğun duygu ve ortamda olduğundan emin olunmalı ve yaşına uygun bir dil
düşüncelerini yönetmeye çalıştığının bir göstergesidir ve bu tepkiyi kullanılmalıdır.
gözleyen yetişkinler, çocuğun akranlarıyla tekrar iletişime geçerek ¸ Haberi bir anda söylemek yerine öncesinde çocuğu hazırlamak
sosyalleşmesine destek olmalıdır. adına ‘sana üzücü bir haberimiz var ve bununla ilgili seninle ko-
Çocuklarda süreklilik ve kalıcılık kavramları tam olarak oturmadı- nuşmak istiyoruz’ tarzında bir giriş yapılmalıdır.
ğından, bu süreçte yaşanan kayıpların geri döndürülebileceği dü- ¸ Haberi öğrenen çocuğun soru sormasına ve duygularını pay-
şüncesiyle sürekli olarak aynı soruları yöneltebileceklerdir. Onların laşmasına izin verilmelidir. İlk anda herhangi bir tepki verme-
bu sorularına sabırla cevap verilmeli ancak fazla detaycı ve korku- meleri, oyun oynamak ya da TV seyretmek gibi aktivitelere yö-
larını tetikleyici olmamaya da özen gösterilmelidir. nelmeleri oldukça normal tepkilerdir.
¸ Çocuklarda olaylardan kendilerini sorumlu tutma gibi bir tutum
baskın olduğundan, yaşanılan kaybın kendisiyle alakası olmadı-
Kötü haberi öğrenen çocuğun soru ğı yinelenerek söylenmelidir.
sormasına ve duygularını paylaşmasına Travmatik olaylar çocuklar için alışkın olmadıkları ve kontrol edeme-
izin verilmelidir. dikleri tepkilere sebep olmaktadır. Bu nedenle biz yetişkinlerin, on-
ların duygularını fark ederek anlamlandırabilmelerine destek olması
oldukça önemlidir.

2023 / İLKBAHAR | 25