Page 21 - farmaNed 37

Erken dönem belirtilerine dikkat edilmeli
Alzheimer, iç görüyü erken dönemden itibaren bozabilen bir
hastalık olduğu için hastalar çoğu zaman içinde bulundukları du-
rumun farkında olamayabiliyor ve hekime gitmeyi reddedebili-
yor. Hasta yakınlarının Alzheimer’a yönelik belirtileri fark ettikleri
zaman gecikmeden hekime başvuruyu sağlamaları son derece
önemli. İşte Alzheimer’ın erken belirtileri:
Yakın geçmiş hatırlanmıyor
Sinsi ilerleyen bir hastalık olan Alzheimer sıklıkla yakın bellek ku-
surlarıyla başlıyor. Hastalık yeni bilgi öğrenmeye engel olup önce
en yeni yaşanmışlıkların silinmesine neden oluyor. Yakın geçmiş-
teki kişisel ve aktüel olaylar, bir gün önce yaşanılanlar unutulur-
ken; eskiye ait yaşantılar ise hatırlanıyor. Ancak maalesef hastalık
ilerledikçe eski anılar da hafızadan siliniyor.
Eşyalar bulunamıyor, sorular tekrarlanıyor
Zaman ve yer algısı bozuluyor
Eşyaları uygunsuz yerlere koyma ve bulamama, aynı soruları tek-
rar tekrar sorma, kelime bulma güçlüğü ve konuşurken konuyu Yer ve zamanın farkında olamama gibi sorunlar yaşanıyor. Özel-
unutma sorunları da Alzheimer’ın sık görülen erken dönem belir- likle bilinen yollarda kaybolma, yön bulmakta güçlük yaşama da
tileri olarak karşımıza çıkıyor. Alzheimer hastalığının tipik belirtilerini oluşturuyor.
Alışılagelmiş görevler yapılamıyor Kişisel görünüşe ve çevreye ilgi azalıyor
Alışılagelen rutin işleri ve hobileri yapmakta güçlük çekme (ye- Kişisel görünüşe ve başkalarına karşı kayıtsızlık gibi sorunlar ya-
mek yapma, araba kullanma, tamirat, dikiş dikme), bir işi başlata- şanıyor. Alzheimer ilerledikçe çevreye karşı ilgi azlığı gelişiyor.
mama, yargılama ve karar vermede güçlük çekme ile konsantre Örneğin hasta hobilerini yapmakta isteksiz olabiliyor, ev ile ilgili
olamama da hastalarda sıkça görülüyor. sorumluluklarından vazgeçiyor.
Kişilik değişimi yaşanıyor Tedaviyle hastalığın bulguları yavaşlatılıyor
Nedensiz davranış ve duygu durum değişiklikleri de Alzheimer Alzheimer hastalığında erken tanı büyük önem taşıyor. Günümüz-
hastalığında sıklıkla görülen belirtilerden. İçe kapanma, depres- de tedavide kullanılan ve hastalığın bulgularını yavaşlatmakta etkili
yon ya da aşırı öfkelilik, nedensiz sinirlenme, bağırma, saldırganlık olduğu kanıtlanmış semptomatik tedavilerden özellikle asetil kolin
ya da şüphecilik (parasının çalındığını, öldürülmek için ilaç veril- esteraz inhibitörlerinin etkinliği, sinir hücresi kaybı çok artmadan
diğini, eşinin kendisini aldattığını düşünme) gibi davranış değişik- erken dönemde ilaca başlanırsa daha uzun süreli oluyor.
likleri ve psikiyatrik bulgular da sık oluşuyor. Erken dönemde tanımlanan Alzheimer’da hastalığın bulgularını
arttıracak olan atherosklerotik riskler, vitamin eksiklikleri, tiroit
hastalıkları ve depresyon gibi diğer faktörler kontrol altına alına-
biliyor. Ayrıca hastaya bilimsel olarak faydalılığı kanıtlanmış uygun
beslenme, bilişsel stimülasyon, uyaranların arttırılmasının yanı
sıra bedensel ve zihinsel egzersiz yöntemleri öğretiliyor. Hasta ve
ailesine hastalıkla baş etme donanımı kazanmak için zaman ka-
zandırılmış oluyor. Hastalık bulguları ilerledikten sonra tedavilerin
faydası sınırlı olarak kalıyor.

İlaç çalışmaları umut veriyor
Dünyada ve ülkemizde kullanılan iki grup ilaç dışında, Alzheimer
tedavisine yönelik farklı ilaçlar üzerine çalışmalar halen devam
ediyor. Bu ilaçlardan 31’inin faz 3 olarak adlandırılan son aşama-
ya geldiklerini belirtmek lazım. 2021 yılı ortasında Amerikan Gıda
ve İlaç Dairesi (FDA) bir ilaca şartlı onay vererek erken dönem-
deki Alzheimer hastalarında kullanılabileceğine karar verdi. İlaç,
Alzheimer hastalığında, henüz hastaların şikayetleri başlamadan
önce; beyinde birikmeye başlayan amiloid proteinini beyinden
temizleyebiliyor. Ancak ne kadar faydalı olduğuna karar verebil-
mek için çalışmalar sürdürülmeye devam ediyor. Benzer meka-
nizma ile amiloid plakları temizleyen farklı ilaçların sonuçlarının
da çok yakında çıkması bekleniyor.

2023 / SONBAHAR | 19