Page 23 - farmaNed 37

60 yaş üstüne yıllık bilişsel muayene şart
60 yaşın üzerinde her beş kişiden birinde hastalığın öncüsü ola-
rak kabul edilen hafif bilişsel bozukluk belirtileri görülüyor. Ge-
rekli önlemler alınmazsa beş yıllık takipte bu hafif bilişsel bozuk-
luk Alzheimer hastalığına dönüşebiliyor.
Alzheimer hastalığının biyolojik bulguları, tanıdan neredeyse 20
yıl önce ortaya çıkmaya başlıyor. Amerikan Nöroloji Akademisi,
60 yaş üstü bireylerin yıllık kognitif muayenelerinin yapılmasını
öneriyor. Bu muayeneler ile hastalardaki bellek, dikkat, yürütü-
cü işlevler, dil ve görsel-mekânsal işlevler gibi bilişsel yetilerdeki
bozulmanın klinik ölçümleri yapılabiliyor. Beyin fonksiyonları için
hayati öneme sahip bazı vitamin, hormon ve mineral düzeylerini
ölçen testlerin de düzenli yaptırılması Alzheimer hastalığının iler-
leyişini yavaşlatmak için gerekli.
Alzheimer hastalığının kesin tanısı nasıl konuyor?
Alzheimer’da beyindeki “asetilkolin” adı verilen ve sinir hücreleri
arasında iletişimi sağlayan bir kimyasal maddenin azaldığı bilini-
yor. Hastalığa neden olan anormal yapıdaki amiloid ve tau pro-
teinleri, biyokimyasal ve görüntüleme yöntemleri ile saptanabili-
yor. Hastaların belinden sıvı alınarak yapılan beyin-omurilik-sıvısı
incelemesi ile anormal yapıdaki bu proteinler görülebiliyor. Ama
belinden sıvı örneği almanın yanı sıra, yeni nesil bir görüntüleme
yöntemi olan pozitron emisyon tomografisi (PET) ile de beyinde
biriken amiloid görüntülenip saptanabiliyor.
Erken tanı ve egzersiz çok önemli İŞİNİZİ BİTİRMEKTE ZORLUK
Hastalıkta erken tanı, yeni nesil ilaçların doğru hastada kullanıl- ÇEKİYORSANIZ, DİKKAT!
masının yanı sıra; uyku bozukluğu, yanlış beslenme, hareketsiz
yaşam, depresyon, kaygı bozukluğu gibi sinirsel hasar sürecini Alzheimer hastalığı kişiye özel belirtiler gösteriyor. Bu
hızlandıran nedenlerin düzeltilmesinde de önem taşıyor. Alzhei- nedenle bellek seviyesinde düşüş hisseden kişilerin ge-
mer hastalığı tedavisinde egzersiz terapilerinin de önemli bir yeri cikmeden doktora başvurması gerekiyor. Evden çıkar-
bulunuyor. Yapılan çalışmalar fiziksel egzersizin beyinde tamir ken anahtarı ya da telefonu unutmak herkesin başına
sürecini hızlandıran nörotrofik faktörlerin artışına neden olduğu- gelebilir. Ancak bunlar sıklaşmaya başladıysa, eskiden
nu, beynin yaşlanma hızını azalttığını ve Alzheimer hastalığında daha hızlı tamamladığınız bir işi bitirmeniz uzuyorsa,
da patolojik süreci yavaşlattığını gösteriyor. faturaları takip etmekte güçlük çekiyorsanız bu belir-
Hastalığın özellikle erken döneminde beyindeki asetilkolin düze- tiler ihmal edilmemeli. Ayrıca yaşlılıkla birlikte artan
yini artırmaya yardımcı olan ilaçların kullanımı ile semptomatik bir depresyon, kaygı bozukluğu gibi duygudurum bozuk-
iyileşme sağlanabiliyor. Ayrıca gerektiğinde melatonin kullanımı lukları, dürtü bozukluğu, delüzyonel düşünce, görsel-i-
ile uyku kalitesinin artırılması, anormal yapıdaki amiloidin beyin- şitsel varsanılar, davranış ve kişilik değişiklikleri gibi
den doğal yollarla temizlenip uzaklaştırılmasına yardımcı oluyor.
psikiyatrik belirtilerin de önemli bir bölümünün altında
Yeni ilaçlar üzerinde çalışılıyor Alzheimer hastalığı ve benzeri nörodejeneratif süreçle-
İlerleyici bir hasara yol açtığı için Alzheimer hastalığının tedavisi rin yatma ihtimali unutulmamalı.
büyük önem taşısa da, halen tam tedavi sağlayacak bir ilaç bu-
lunmuyor. Elimizdeki ilaçlar hastalığın seyrini değiştirmekten çok
mevcut belirtilerin giderilmesine yardımcı oluyor. Hali hazırda
devam eden bazı klinik araştırmalarda Alzheimer hastalığının olu- Hastalığın özellikle erken döneminde
şumunu önlemeyi ve ilerlemesini yavaşlatmayı amaçlayan yeni beyindeki asetilkolin düzeyini artırmaya
nesil ilaçlar üzerinde çalışılıyor. Kısa bir süre önce ABD Gıda ve yardımcı olan ilaçların kullanımı ile
İlaç Dairesi’nden (FDA) onay alan bir ilacın yaygın kullanıma gir-
mesi bekleniyor; ilaç, kesin tanı konmuş Alzheimer hastalarında semptomatik bir iyileşme sağlanabiliyor.
kullanılacak.

2023 / SONBAHAR | 21