Page 23 - farmaNed 38

AML (Akut Myeloblastik Lösemi) ve ALL (Akut Lenfoblastik Löse-
mi)’de belirli faktörler göz önünde bulundurularak hastanın risk
durumu ortaya çıkarılır. Bu aşamada hastanın pekiştirme tedavisi
olarak kemik iliği transplantasyonu mu yoksa transplantasyon ol-
madan sadece kemoterapi ile mi devam edeceğine karar verilir.
Orta ve yüksek riskli akut lösemilerde eğer uyumlu kemik iliği ve-
ricisi (donörü) var ise kemik iliği transplantasyonu tercih edilebilir.
İyi risk faktörleri olan lösemi hastalarında sadece kemoterapi ile
pekiştirme tedavileri uygulanır.
KML (Kronik Myeloid Lösemi)’de tanı konar konmaz tedaviye
başlanmalıdır. Tedaviye genellikle imatinib mesilat etken maddeli
ilaçlar ile başlanır. İmatinib tedavisi ile uzun süreli hastalık kontro-
lü sağlanmaktadır. KML hastaları günde 1 adet ilaç alarak remis-
yona girmekte ve çok uzun yıllar imatinib sayesinde hastalıksız
takip edilmektedirler.
Bazı KLL hastaları teşhisten sonra uzun süre tedaviye ihtiyaç duy-
mayabilirler. Hastanın yaşı, ek hastalıkları, lösemi risk durumu ve
lösemiye bağlı şikâyet ve bulguların yoğunluğuna göre tedaviye
ne zaman başlanacağına karar verilir. Tedaviye gereksinim duyan
hastalar tek başına veya kombine olarak kemoterapi ve monok-
lonal antikor tedavisi alırlar. Allojenik kök hücre transplantasyonu
bazı hastalar için bir tedavi seçeneği olabilir.
Kemik iliği aspirasyon ve biyopsisi nedir, Lösemi tedavisi sırasında nelere dikkat edilmeli?
nasıl yapılır?
Akut lösemi tedavisinde kullanılan kemoterapik ilaçlar kemik ili-
Kemik iliği aspirasyonu; göğüsteki iman tahtası (sternum) ya da ğini baskıladıkları için kemoterapi sırasında hastaların eritrosit,
kalça kemiğine özel bir iğne ile girilerek kemik iliğinin enjektör trombosit süspansiyonuna ihtiyaçları olur. Bu dönemde hastala-
yardımı ile alınmasıdır. Lösemi tanısının konulmasında olmazsa rın lökositleri de düştüğü için mikroplara karşı daha duyarlı hale
olmaz işlemlerden bir tanesidir. İliğin alınacağı bölge temizlen- gelirler. Bu yüzden lökositlerin düşük olduğu dönemde hasta zi-
dikten sonra lokal anestezi ile uyuşturulur ve böylelikle hasta ağrı yaretlerinin sınırlandırılması ve hastalara hastane dışından yiye-
duymaz. Ancak iliğin çekilmesi esnasında vakuma bağlı olarak bir cek ve içecek getirilmemesine özellikle dikkat edilmelidir.
çekilme hissi duyulur. Biyopside ise kemik iliği aspirasyonu gibi
kalça kemiğine özel iğne yardımıyla, lokal anestezi altında girilir Hastane kurallarına mutlaka uyulmalıdır. Oda ziyaretine izin ve-
ve kemik iliğinin sert kısmından küçük bir örnek alınır. rilen hastaların odasına ziyaretçiler sıra ile girmeli ve bir kişiden
fazla ziyaretçi aynı anda odada bulunmamalıdır. Özellikle nötro-
penik durumda hasta ziyareti kısıtlanmalıdır.
Tedavide kullanılan ilaçlar kısırlık yapar mı?
Hastaların çoğu yüksek dozlarda kemoterapi aldıklarından ileride
kısırlık (infertilite) olabilir. Erkek hastalarda tedavi öncesi sperm
dondurulması önerilir. Bayan hastalar için durum biraz daha güç-
tür. Zira yumurta dondurulması işlemindeki başarı oranı çok dü-
şüktür. Embriyo dondurulmasının sonuçları daha iyidir.
Löseminin sosyal etkileri nelerdir?
Hastaya “Lösemisin” demek, hayatının bir anda tamamıyla değiş-
tiği hissi yaratabilir. Ancak bilinmelidir ki teşhisten sonra birçok
lösemi hastası hayatta kalır. Her ne kadar bazı hasta yakınları karşı
çıksa bile hastanın, hastalığını ve tedavisini bilmesi lösemiyle başa
çıkmayı kolaylaştırabilir. Hastalar öncelikle lösemi tipini ve teda-
visini öğrenmeye yoğunlaşmak isteyebilir. Daha sonra hastalığın
remisyonu ve iyileşmeye yönelebilirler. Hastalar sağlık ekiplerin-
den sadece tıbbi kaygıları için değil, hastalık ve tedavisine ilişkin
duygusal konularda da yardım ve rehberlik talep etmelidir. Hasta-
lar ve bakıcıları, sağlık hizmeti sunanlarla kanser tedavisinin uzun
dönem ve geç etkileri konusunda konuşmalıdırlar.

2024 / İLKBAHAR | 21