Page 40 - FarmaNed 30

ÇOCUK

TİK

BOZUKLUKLARI Doç. Dr. Enis Kuruoğlu

Medicana Samsun Hastanesi
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı

Nöropsikiyatrik bir hastalık olan Tourette
Sendromu yani tik bozukluğu; istemsiz bir şekilde
ortaya çıkan ve çoklu motor hareketlerin yanı sıra
bir ya da birden fazla sesle karakterize olan bir
hastalıktır. Her 10.000 kişiden 4’ünde görülebilen
bu hastalığın ilk belirtileri genelde 3-9 yaş arası
çocuklarda görülür. Tik bozukluklarının neden
oluştuğunu, çeşitlerini ve nasıl tedavi edileceğini
uzmanımızdan öğreniyoruz.

Hastalığın adı, 1885 yılında hastalarla çalışma yapan ve sendromu Obsesif kompulsif bozukluk,
tanımlayan Fransız Doktor Gilles de la Tourette’ten geliyor. Bu basit hiperaktivite ve dikkat eksikliği, depresyon
motor belirtiler genellikle boyun ve kafa bölgelerinde ve belirli ara- ve uyku bozuklukları gibi rahatsızlıklar da tik
lıklarla kendini gösterir. İlk semptomlar arasında göz kırpma, omuz bozukluğu ile ilişkilendirilmektedir.
silkme ve başı ileri geri sallama gibi hareketler bulunur. Tourette’in
tanısı için de bu hareketlerin belirli bir süre devam etmesi gerekir.
Tik Bozukluğunun Nedeni
Tik Bozukluklarının Tanımı ve Oluşumu Tik bozukluğunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik
Tik; kişilerin kontrol edemediği, düzensiz bir şekilde tekrar eden, faktörlerin bu hastalığın ortaya çıkmasında önemli bir etken olduğu
kompleks ya da daha basit hareket veya seslerdir. Tik sahibi kişiler düşünülmektedir. Ailesinde tik bozuklukları görülenlerde bu hastalı-
bu hareketleri yapma ihtiyacı hisseder. Hareket ya da seslerin tekrar- ğın ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir.
lanmasının ardından ise kişiler rahatlar. Tikler genel olarak her yaşta Sendromun ortaya çıkmasında genetik faktörlerin yanı sıra nöro-
görülse de en sık küçük çocuklarda görülür. Özellikle ilköğretim ça- biyolojik, nörokimyasal, psikolojik ve çevresel faktörlerin de etkisi
ğındaki çocuklar tiklerin en sık görüldüğü yaş grubudur. vardır. Nörobiyolojik ve nörokimyasal faktörlerin etkisini gösteren
Tikler, basit ya da karmaşık yapılı olmalarına göre birbirinden ayrılır. bazı araştırmalar, beynin belli bölgelerinde görülen hasarlara işaret
Birden ortaya çıkan ve bazen haftalar boyunca devam eden omuz etmektedir. Dopamin, seratonin ve noradrenalin salgılarında görülen
kaldırma, göz kırpma, dudakları hareket ettirme gibi motor hareket- sorunlar tik bozukluğuna neden olabilmektedir.
lerin yanı sıra, esneme ve öksürme gibi vokal tikler de basit tik kate- Kişilerde stres, yorgunluk, heyecan ve panik yaratan aile, arkadaş,
gorisine girer. okul ya da iş ortamları gibi çevresel faktörler de tiklere neden ola-
Kompleks tikler ise daha ritmik ve belli bir amaca yönelik hareket bilmektedir. Aynı zamanda, bu sendromdan muzdarip kişilerde bazı
ve seslerden oluşur. Düz çizgi üzerinde yürüme ya da daire çizme, psikolojik rahatsızlıkların görüldüğü de yapılan araştırmalarla kanıt-
tekme atma, çömelme, söylenen sözlerin tekrarlanması (ekolali) ve lanmıştır. Obsesif kompulsif bozukluk, hiperaktivite ve dikkat eksikli-
müstehcen konuşma (koprolali) uzun süreli ve karmaşık tiklerden ği, depresyon ve uyku bozuklukları gibi rahatsızlıklar da tik bozuklu-
bazılarıdır. ğu ile ilişkilendirilmektedir.

38