Page 41 - FarmaNed 30

Belirtileri ve Tipleri
Tik bozukluğunun belirtileri ağır ya da hafif tikler olarak kendini gös-
terir. Yalnızca 1-2 saniye süren hafif tikler belli belirsizdir. Bazı tik-
ler ise daha uzun süreli ve daha belirgindir. Bu farklı tikler şiddetine,
sürelerine ve tekrar etme sıklıklarına göre basit ve karmaşık olmak
üzere iki gruba ayrılır.
Yüz kaslarının çok kısa bir süre oynaması, göz kırpma, burun çek-
me gibi aniden ortaya çıkan ve saniyeler süren tikler basit tik olarak
adlandırılır. Karmaşık tikler ise daha kompleks bir yapıya sahiptir; bu
tiklerde aynı anda birden fazla kas harekete geçer. Örneğin; sadece
göz kırpmak basit bir tikken, aynı anda hem göz kırpmak hem de
kafayı ileri ve geri hareket ettirmek karmaşık tik oluşturur.
Tik bozukluğunun genel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Õ Omuz silkme,
Õ Göz kırpma ve devirme,
Õ Başı sallama, Tanı ve Tedavi Süreci
Õ Göz ve burunda seğirme, Uzman hekimlerin tik bozukluğu tanısı koyması bazen oldukça zor
Õ Dişleri sürtme, olur. Bunun en önemli nedenlerinden biri tanı için doğrudan uygu-
Õ Titreme, lanabilecek kan ya da idrar testi ve görüntüleme yönteminin bulun-
Õ Buruna dokunma, mamasıdır. Yalnızca, bazı çok şiddetli sendromlar için tomografi ve
Õ Nesneleri elleme ve koklama, EEG gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.
Õ Hareketleri taklit etme,
Õ Eğilme, çömelme, zıplama ve tekme atma, Hastalığın doğru teşhisi için kişilerde görülen istemsiz ve anlık motor
Õ Diğer insanlara dokunma, ve vokal tiklerin en az 1 yıl boyunca devam etmesi gerekir. Çünkü
Õ Havlama, bağırma ve çığlık atma, özellikle küçük yaşta görülen tikler bir süre sonra ortadan kalkabi-
Õ Burun çekme, lir. Bununla birlikte obsesif kompulsif bozukluk ve hiperaktivite gibi
Õ Öksürme ve boğaz temizleme, psikolojik rahatsızlıkların varlığı da teşhis sırasında hekimlerin dikkat
Õ Havaya üfleme, ettiği noktalar arasındadır.
Õ Müstehcen sözler ve deyimler kullanma. Tik bozukluğunda görülen hafif, orta ve ağır derecedeki tikler için
farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Tedavi yönteminin seçiminde
bireylerin sosyal ve psikolojik durumları da tikler kadar önem taşır.
Özellikle sık sık tekrarlayan kompleks tikler kişilerin sosyal ortamlar-
da zor durumda kalmasına neden olur. Bu nedenle tedavi yöntemi
seçilirken kişilerin sosyal ortamları, tikleri ve nöropsikiyatrik rahatsız-
lıkları detaylıca ele alınır.
Saniyeler içinde geçen ve belli belirsiz olan hafif tikler için genellikle
herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Bireyleri sosyal olarak ve günlük
hayatta çok fazla etkilemeyen hafif tikler için yalnızca eğitim ve des-
tek yeterli olur.
Hafif-orta ve orta-ağır şiddette tikleri bulunanlarda ise günlük ha-
yatın ne kadar etkilendiği, tiklerin sıklığı ve sosyal çevrede yaşanan
sorunlar dikkate alınır. Bu aşamada, davranışçı çözümler ve terapiler
uygun görülür. Farkındalık eğitimleri ile paralel ilerleyen terapilerde
genellikle tiklere neden olan psikiyatrik sorunlar ortadan kaldırılma-
ya çalışılır ve sendromların azalması sağlanır. Terapinin yeterli gel-
mediği durumlarda ise ilaçlı tedavi uygulanır. Özellikle dirençli çoklu
kompleks tiklerden muzdarip olan kişilerin anksiyete, stres ve diğer
nöropsikiyatrik sorunlarında ilaçlardan faydalanılır.

2021 / İLKBAHAR 39