Page 37 - FarmaNed 34

Yanlış: Çölyak, genetik bir hastalık değildir.
Doğru: Bu hastalık genetik geçişlidir. Çölyak, tek yumurta ikizle-
rinden birinde varsa diğerinde de yüzde 75 oranında görülüyor.
Birinci derece akrabalarda yüzde 20, ikinci derece akrabalarda
da yüzde 5 oranında rastlanıyor.
Yanlış: Çocuklukta ortaya çıkar.
Doğru: Bu hastalığın ortaya çıkış bulguları çok farklı olabilir. Ço-
cukluk döneminde belirti vermeye başlayabildiği gibi, 80’li yaş-
larda tanımlanabilen geç olgular da bulunmaktadır. Yani çölyak,
her yaşta görülebilir.
Yanlış: Tek belirtisi şişlik ve karın ağrısıdır.
Doğru: Birçok belirtisi vardır. Klasik bulguları;karın ağrısı, ishal,
kansızlık, kilo alamama, boy kısalığı, fiziksel ve ruhsal gelişme
geriliği, diş minesinde sorunlar ve kemik erimesidir.
Yanlış: Çölyak yalnızca sindirim sisteminde sorun
oluşturur.
Doğru: Tüm vücut sisteminde çeşitli hastalıklara neden olabi-
len çölyak; kadınlarda adet düzensizliğine, kısırlığa, hamilelik-
te düşüklere yol açabilir. Karaciğer fonksiyonlarında da sorun
oluşturabiliyorken; kalp kası bozukluğu, D ve B grubu vitamin
eksikliği, folik asit eksikliği, dermatit, ağızda aft, ülser, nörolojik
bozukluklar, depresyon, böbrek ve eklem hastalıkları gibi farklı
hastalıklara da kapı aralayabilir. Glütenli besinlerin az tüketilmesi sorunu
Yanlış: Glüteni azaltmak çölyağı tedavi eder. tedavi etmez. Çölyak hastaları bu sorunla
Doğru: Bir çay kaşığının 8’de 1’i kadar un tüketilmesi halinde karşılaşmamak için glüten barındıran
bile vücuda alınan glüten, bu hastalığı tetikliyor. Mekanizma
şöyle işliyor: Yiyeceklerin bağırsaklardaki emilimi sırasında vü- yiyecekler tüketmemelidir.
cudun savunma mekanizması glütene karşı savaş açar ve anti-
korların ince bağırsaktaki fırçamsı yüzeye saldırmasıyla bağır- Yanlış: Tanı için kan tetkiki yaptırmak yeterlidir.
sak duvarında hasar olur. Bu hasar nedeniyle besin maddeleri
emilmeden sindirim sistemi yoluyla atılır. Glütenli besinlerin az Doğru: Yalnızca kan tetkiki yeterli değildir. Tanı için en önemli
tüketilmesi sorunu bir parça hafifletse de tedavi etmez. Çölyak yöntem; hekimin muayenesi, hastanın öyküsünün iyi dinlenme-
hastaları bu sorunla karşılaşmamak için glüten barındıran yiye- si ve hekim farkındalığıdır. Kan tetkiklerinde çölyak antikorla-
cekler tüketmemelidir. rına bakılır ve pozitiflik çıkarsa ince bağırsak biyopsisi gerekir.
Bazen ince bağırsak biyopsileri de yeterli gelmeyebilir. Bu gibi
durumlarda doku tipi tayininin yapılması önerilir. Çölyak has-
talarının yüzde 95’inde bu doku tipleri pozitiftir. Bu nedenle
çölyak hastalığının olup olmadığını kesinleştirmekte önemli rol
oynar.
Yanlış: Glütensiz yiyecek diyetine zaman zaman
ara verilebilir.
Doğru: Bu hastalığın tedavisinde en önemli adım, glüten tüke-
timine son verilmesidir. Üstelik bu diyetin hiç ara verilmeden
ömür boyu sürdürülmesi gerekir. Diyetine özen gösteren kişi-
lerin ince bağırsağında 6-12 haftada düzelme başlar. Bir yılın
sonunda da hastaların yüzde 70’inde tam iyileşme sağlanır. Bir
yılda düzelmeyen hastalarda bağışıklık sistemini baskılayan
bazı ilaçlar kullanılır.

2022 / İLKBAHAR | 35