Page 41 - FarmaNed 34

Fiziksel aktiviteler hafızamızı güçlendiriyor
Fiziksel aktiviteler ile zihinsel egzersiz arasında ciddi bir ilişki
vardır. Uyku öncesi ve sakin olduğumuz zamanlarda öğrenme-
ye daha kapalı oluruz, hareketli anlarda ise yaratıcılığımız artar.
Bir sempatik, bir de parasempatik sinir sistemimiz var. Sempa-
tik sinir sistemimiz, “savaş ya da kaç” mekanizmasıdır. Yani bir
savaş karşısında; ya savaşacağız, ya koşarak kaçacağız ya da
donup kalacağız. Parasempatik sinir sistemimizde ise “sindir ve
İkincisi ise nasıl ki insan vücudu bir jimnastik altyapısı olduğun- dinlen” geçerlidir. Yani genelde yemek yedikten sonra sindirim
da herhangi bir başka spor dalıyla uğraşmaya çok daha mü- hücrelerimizin, organlarımızın aktive olduğu sindirime başla-
saitse, beyin de aynı şekildedir. Beynin jimnastik yaptığını ve dığı süreçtir ve biz bunu bilinçsiz şekilde yaparız. Bu otonom
daha fazla alt bağlantı oluşturduğunu düşünelim. Yani bu farklı süreçlerde sempatik sinir sistemi, hareketli durumlarda aktive
bilişsel fonksiyonlarımızı farklı sentezlerde kullanmak, kısa ve olmaktadır. Egzersiz de bunlardan birisi; egzersiz sırasında ev-
uzun süreli hafızayı aktif tutmak, problem çözme yeteneğimizi rimsel olarak sanki aslında bir tehlike varmış ve biz bu tehlike
geliştirmiş olmak ve bilişsel olarak esnek yapıyı muhafaza etmiş karşında savaşmaya ya da kaçmaya hazırlanıyormuşuz gibi bir
olmaktır. ortam sağlıyor.
Rutinden şaşmayanlarda daha fazla hastalık oluşuyor Fiziksel egzersiz, zihinsel egzersiz için gereklidir
Farklı perspektiften bakmamızı sağlayan “zihin teorisi” dediği- Evrimsel olarak da otonom sisteminin bu aktivasyonu sırasında
miz bir durum var. Bunu farklı insanlarla ve sosyal entegras- öğrenmeye daha açık hale geliyoruz. Bu bizim otomatik olarak
yonlarla çalıştırarak sağlarız. Bunun dışında planlama, organize zihnimizde gerçekleşen bir aktivite. Uykuya hazırlanırken ya da
etme yeteneğimizi sürekli aktif tutmak da önemli. Yani tüm bu sindirime geçtiğimiz ya da sakin olduğumuz zamanlarda öğren-
bilişsel fonksiyonları sürekli çalıştırırsak; ileride beklenmedik meye çok açık değilizdir. Çünkü o dinlenme ve uykuya hazırlık-
veya rutini bozan bir durumla karşılaştığımızda çok daha fazla tır. Öğrenmeye açık olduğumuz zamanlar, daha uyanık ve hafif
altyapıya sahip olup, çok daha kolay çözümler, bağlantılar kura- tehlikenin var olduğu durumlardır. O yüzden günlük fiziksel ak-
biliriz. Rutin bu anlamda iyi değil. Rutinden şaşmayan insanlar- tiviteler; vücuda ve iç organlara olan yararlarının yanı sıra, zihin-
da daha fazla unutkanlık, bilişsel sorunlar, erken yaşta hayatta sel egzersiz anlamında da hafızamızın güçlendiği, öğrenmeye
zorluklarla başa çıkamama, depresyona ve anksiyeteye daha meyilimizin arttığı ve bilişsel fonksiyonlarımızın, dikkatimizin,
meyilli olma gibi durumlar mevcut. Yani beynin daha aktif kul- tüm problem çözme yeteneklerimizin arttığı bir dönemdir. Ay-
lanılması hem psikolojik hem de nörolojik hastalıklardan uzak rıca yaratıcı; fikirlerin, çözümlerin akla geldiği bir dönemdir. O
kalınmasına destek oluyor. yüzden fiziksel egzersizi aslında zihinsel egzersiz için de öneri-
yoruz.
Başkalarının sorunlarını dinlemek beynin işlevini
arttırıyor
Bilişsel olarak esnek olmak, farklı durumlar karşısında farklı
çözümleri üretebilmeyi anlatır. Daha önce işe yarar bir çözüm
artık işe yaramıyorsa yeni bir alternatif üretebilir ya da başka
bir konuda, problemde kullandığımız çözümü tamamen başka
bir konu ve başka bir durum karşısında kullanılabilir hale ge-
tirebiliriz. Bütün bunları hızlı ve başkalarına ihtiyaç duymadan
yapabilmek bilişsel esnekliktir. İş, okul, ev gibi değişimler, aynı
zamanda eş ya da sevgili ayrılıkları insanın hayatındaki önemli
değişimlerdir. Tüm bunlara adapte olabilmek, bilişsel esneklik-
tir, adapte olamamak da katılıktır. Sonuçta hayatta yaşamadı-
ğınız birçok alternatif bulunuyor. Başkalarının deneyimlerini
dinleyerek, okuyarak, gözlemleyerek o deneyimleri yaşamadan
da çözümlere ulaşma şansımız var. Daha önce başkasının an-
lattığı, yaşadığı bir çatışma veya problemde, alternatif yolların
nasıl sonlara ulaştığını biz başkalarından dinler, öğrenir ve sin-
dirirsek, aynı problemle karşılaştığımızda alternatif çözümlerin
nelere yol açtığını daha önceden bildiğimiz için doğru yolu seç-
me ve yönlenme şansımız çok daha fazla olabilir.

2022 / İLKBAHAR | 39