Page 27 - FarmaNed 32

ALS hastalarında belirtiler farklı olabilir
ALS’nin başlangıç belirtileri farklı hastalarda farklı şekillerde ken-
dini gösterir. Birisi kalem ya da kahve fincanını tutmakta zorluk
çekerken, bir başka kişi konuşma ile ilgili problem yaşayabilir. ALS
tipik olarak kademeli bir şekilde ilerleyen bir hastalıktır. Hastalığın
ilerleyiş hızı, hastadan hastaya oldukça değişkenlik gösterir. ALS
hastalarında ortalama hayatta kalma süresi 3 - 5 yıl olmasına rağ-
men, birçok hasta 10 veya daha fazla yıl yaşayabilmektedir.
ALS’de en sık olarak görülen erken belirtiler;
Ù Yürürken tökezleme,
Ù Eşyaları taşımada güçlük,
Ù Konuşmada bozulma,
Ù Yutma problemleri,
Ù Kaslarda kramplar ve sertlik,
Ù Başı dik tutmada güçlük çekme şekilde sıralanabilir.
ALS ilk başlarda sadece bir eli etkileyebilir, ya da sadece bir ba-
cakta sorun yaşanabilir; bu da düz bir çizgide yürümeyi zorlaştırır.
Zamanla kontrol edilebilen kasların neredeyse tamamı hastalık-
tan etkilenir. Kalp ve mesane kasları gibi bazı organlar ve istemsiz
kaslar ise tamamen sağlıklı kalır. Bazı tedaviler ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir
ALS kötüleştikçe, daha fazla kasta hastalık belirtileri görülmeye Hastalığın erken dönemde teşhis edilmesi zordur; çünkü belirti-
başlar. Hastalığın daha ileri belirtileri arasında şunlar vardır: ler diğer bazı nörolojik hastalıkları taklit edebilir. Diğer durumları
Ù Kaslarda ileri derecede güçsüzlük, ekarte etmek için kullanılan bazı testler vardır. Bunlar; Elektromi-
yogram (EMG), sinir iletim çalışması, manyetik rezonans görün-
Ù Kas kütlesinde azalma,
tüleme (MRG), kan ve idrar testleri, lomber ponksiyon (iğneyle
Ù Çiğneme ve yutma problemlerinde artış. belden girilip omurilikten sıvı alma işlemi) ve kas biyopsisidir.
ALS'ye neden olan birçok faktör bulunuyor ALS tedavisinde çeşitli ilaçlar, fizik tedavi ve rehabilitasyon, ko-
nuşma terapisi, beslenme takviyeleri, psikolojik ve sosyal destek
Hastalık, vakaların %5 - 10’unda kalıtım yoluyla ebeveynlerden tedavileri gibi yöntemler kullanılmaktadır. Bu tedaviler hastalığın
aktarılırken; diğerlerinin bilinen bir nedeni bulunamamaktadır. Bu yaptığı hasarı düzeltemez; fakat belirtilerin ilerlemesini yavaşla-
grup hastalardaki olası nedenler aşağıdaki gibidir:
tabilir, komplikasyonları önleyebilir ve hastayı daha rahat ve ba-
Gen mutasyonu: Çeşitli genetik mutasyonlar kalıtsal olmayan ğımsız hale getirebilir. Tedavi için birçok alanda eğitilmiş entegre
ALS’ye yol açabilir, bu da kalıtsal olmayan formla neredeyse aynı bir doktor ve sağlık personeli ekibine ihtiyaç vardır. Bu, hayatta
belirtilere neden olur. kalma süresini uzatabilir ve yaşam kalitesini artırabilir.
Kimyasal dengesizlik: ALS’li kişilerde beyinde bulunan ve kim- ALS tedavisi için FDA tarafından onaylanan Riluzole ve Edaravo-
yasal mesaj taşıma işlevi gören glutamat seviyelerinde yükseklik ne etken maddeli iki farklı ilaç grubu bulunuyor. Riluzole, bazı
saptanmıştır. Aşırı glutamatın sinir hücrelerinde hasar oluşturdu- kişilerde hastalığın ilerlemesini yavaşlatır. Bu etkisini ALS’li kişile-
ğu araştırmalar sonucunda saptanmıştır. rin beyninde sıklıkla yüksek seviyelerde bulunan “glutamat” isimli
Düzensiz bağışıklık yanıtı: Bazen bir kişinin bağışıklık sistemi, vü- kimyasal bir habercinin seviyelerini azaltarak yapar. Riluzole ağız-
cudunun kendi normal hücrelerine saldırarak sinir hücrelerinin dan hap şeklinde alınırken, Edaravone ise hastaya damar yoluyla
ölümüne yol açabilir. verilmekte olup ciddi yan etkilere yol açabilmektedir. Bu iki ilaca
Proteinlerin anormal birikimi: Sinir hücreleri içindeki bazı pro- ek olarak kas krampları, kabızlık, yorgunluk, aşırı tükürük salgısı,
teinlerin anormal formları hücre içerisinde yavaş yavaş birikerek uyku sorunları, depresyon gibi belirtileri hafifletmek için hekimler
hücrelere zarar verir. farklı ilaçlar da önerebilir.

2021 / SONBAHAR 2525
2021 / SONBAHAR